Yeşil mercimeğin pişirme sırasında veya sonrasında kararması, birçok kişinin merak ettiği doğal bir durumdur ve genellikle besinin bozulduğu ya da tüketilemez hâle geldiği anlamına gelmez. Mercimeğin kararmasının temel nedenleri; oksidasyon, pişirme yöntemleri, mineralli su kullanımı ve mercimeğin doğal pigment yapısı ile ilgilidir. Bu süreçler hem kimyasal hem de ısıl reaksiyonlardan kaynaklanır. Her mercimek türünde farklı derecelerde görülebilen bu kararma, çoğu zaman tamamen doğal bir renk değişimidir. Doğru hazırlama ve pişirme yöntemleriyle bu etki azaltılabilir, ancak tamamen ortadan kaldırmak her zaman mümkün olmayabilir.
Yeşil mercimeğin kararmasının en yaygın nedenlerinden biri oksidasyon sürecidir. Mercimek taneleri suyla temas ettiğinde ve havayla etkileşime girdiğinde yüzeyindeki bileşikler oksitlenebilir. Bu, elmanın zamanla kararmasına benzer bir kimyasal reaksiyondur. Özellikle mercimek uzun süre suda bekletildiğinde veya haşlandıktan sonra oda sıcaklığında bekletildiğinde oksidasyon artabilir ve renk değişimi daha belirgin hâle gelir. Bu durum mercimeğin besin değerini düşürmez; yalnızca görünümünde farklılık oluşturur.
Bir diğer önemli faktör, pişirme suyunun mineral oranıdır. Sert su olarak bilinen, kalsiyum ve magnezyum oranı yüksek olan sular, yeşil mercimeğin renginin koyulaşmasına neden olabilir. Mineraller, mercimeğin içerdiği doğal pigmentlerle etkileşime girerek renk değişimine yol açar. Bu durum özellikle musluk suyunun mineral oranının yüksek olduğu bölgelerde daha sık görülür. Ayrıca mercimeğin pişirme süresi uzadıkça da kararma ihtimali artar; çünkü uzun süreli ısı, pigment yapısının bozulmasına neden olur.
Yeşil mercimeğin kararmasına yol açan bir diğer unsur, doğal pigment yapısıdır. Mercimek taneleri klorofil ve fenolik bileşikler içerir. Isı ile temas ettiklerinde bu bileşiklerin yapısı değişebilir ve daha koyu bir renk ortaya çıkabilir. Özellikle taneleri önceden kavrulmuş veya çok eski olan mercimeklerde bu renk değişimi daha hızlı gerçekleşir. Ayrıca mercimeği pişirdikten sonra soğuk suya tutmamak, tanelerin sıcakla temasının devam etmesine ve rengin daha fazla koyulaşmasına neden olabilir.
Kararmayı azaltmak için bazı yöntemler uygulanabilir. Mercimeği pişirmeden önce soğuk suyla birkaç kez yıkamak, suyun içindeki fazla nişastayı uzaklaştırarak rengin daha stabil kalmasına yardımcı olur. Pişirme sırasında suya bir miktar limon suyu veya sirke eklemek, asidik ortam oluşturarak pigmentlerin daha dengeli kalmasını sağlayabilir. Ayrıca mercimeği fazla pişirmemek ve piştikten sonra çok bekletmemek, renk değişimini azaltan pratik yöntemler arasındadır.
Tüm bu faktörler göz önünde bulundurulduğunda, yeşil mercimeğin kararması çoğunlukla doğal bir süreçtir ve genellikle besinin kalitesini ya da sağlığa uygunluğunu etkilemez. Farklı çevresel koşullar, su kalitesi ve pişirme yöntemleri bu renk değişiminin derecesini belirler.
