Diyetisyen Ayşe Eylül AlagözSon yıllarda giderek artan ve sürekli güncelliğini korumaya devam eden Haşimato hastalığı otoimmün bir hastalıktır. Özellikle kadınlarda, ve 30-50 yaş arası bireylerde sık görülmektedir. Vücudun bağışıklık sistemi tiroid bezini işlevsiz hale getirmesiyle oluşur. Bu durum da tiroid bezinin az işlev yapmasına ve hipotiroide yol açar. Otoimmün hastalıklarda, bağışıklık sistemi vücut korumasını yerine getiremediği gibi tam tersi işlevini yerini getiren sağlıklı hücreleri harabiyete uğratır. Haşimatoda bu harabiyete maruz kalan tiroid bezidir. Tiroid, boynun ön tarafında bulunan küçük bir bezdir. Vücudun bazal enerjiyi nasıl kullandığını düzenleyen T3 ve T4 hormonlarını üretir. Otoimmün hastalıkların nedeni tam olarak bilinmemektedir. En büyük sebep olarak genetik ve çevresel faktörler gösterilmektedir. Haşhimatoya neden olan çevresel ve besinsel faktörlerden;
Kimyasal maddelere maruz kalma en önemli nedenleri arasındadır. Bu hastalıkta vücut, tiroid bezini yok etmek için çok miktarda anti-TPO ve anti-tiroglobulin antikoru üretir. Bu antikorlar tiroid hücrelerini zedeler. İltihap sonucu tiroid hücreleri azalır, küçülen bez hormon üretemez hala gelir. Hastalığın başlangıcında büyüme gösteren tiroid bezi; geçirdiği harabiyet nedeniyle küçülerek sanki yok olur. Haşimato tirodi birkaç yıl içinde kademeli olarak gelişerek ilerleyici tiroid hasarına neden olur. Hastaların tiroid hormon seviyeleri giderek azalır. En dikkate değer noktalardan birisi de yaş ilerledikçe hipotiroidinin artmasıdır. Haşimatoda tiroid hormonlarının üretimi çok düşük olduğundan kalp atım hızı, beyin fonksiyonu ve metabolizma gibi besinlerin vücutta yakıt olarak kullanıldığı her yerde sorunlara yol açabilir. Hastalığın belirtileri diğer hipotiroidizm hastalıkları ile benzerdir.
En önemli belirtileri:
Haşimatoda kilo artışı çoğunlukla fazla yemek tüketiminin bir sonucu olarak ortaya çıkmaz, tuz ve su tutulumuna bağlı olarak ortaya çıkar. Yani sebepsiz bir şekilde alınan kilolar, aşırı miktarda yağ depolanmasına bağlı gelişmemektedir.
Haşimato Hastalığı için en iyi beslenme nasıl olur?
Haşimato hastalığına özel iyileştirici kanıtlanmış herhangi bir diyet henüz yoktur. Şimdiye kadarki yapılan araştırmalar incelendiğinde glutenden kısıtlı beslenmenin; kabızlık, ishal, kramp, şişkinlik, mide, gaz şikayetleri, baş ağrısı ve yorgunluk gibi belirtileri hafifletebildiği söylenebilir. Haşimato hastalarının çoğu gluten hassasiyeti, laktoz intoleransı gibi belirli gıdalara karşı hassasiyet de yaşayabilmektedir. Haşimato hastası 2232 kişiyle yapılan bir araştırmada bireylerin % 76 ‘ sının glutene hassasiyetinin olduğu belirtilmiştir. Fakat unutulmamalıdır ki, bir kişinin beslenme alışkanlıklarına etiket koymaktan daha önemlisi, her bireyin yaşam tarzına uygun, dengeli bir diyet izlenmesi daha önemlidir. Glutensiz diyet, bir kişi için semptomları haifletmeye yardımcı olabilir, fakat herkes için işe yaramayabilir.
● Haşimato için yapmanız gereken ilk şey iyotsuz tuz tüketmek olmalıdır.
● Rafine şeker ve şeker içerikli hazır paketli ürünlerden uzak durun.
● Sağlıklı yağlar ve proteinden zengin beslenmeye özen gösterin. Omega-3 kaynağı
balık haftada en az 2 kez tüketimi tiroid fonksiyonlarını olumlu etki yarattığı
bilinmektedir.
● Bağışıklığı güçlendirici vitaminler olan A, C,E, D vitaminleri, minerallerden çinko
magnezyum, selenyumdan zengin bir beslenme planı oluşturulmalıdır.
● Sebze, meyve ağırlıklı, tam tahıllarla liften zengin beslenme sağlanmalıdır.
● Haşimato hastalarında ödeme yatkınlık fazladır. Yeterli su tüketimi sağlanması önem
taşır.
● Düzenli egzersiz yapın. Egzersiz, tiroid bezinin salgısını dengeler. Metabolizma yavaş
çalışıyor iken egzersizle ve kas kütlesinin artırımıyla metabolizma hızı artırılabilir.
● Tiroid hormonlarının çalışmasını azaltan yiyecekleri (guatrojenik besinler) aşırı
● almamalısınız. Brokoli, turp, brüksel lahanası, lahana, karnabahar, hardal, kırmızı
● turp ve şalgam guatrojenik besinlerdir. Guatrojen maddeler pişirilince azalacağı için,
pişmiş olarak tüketilmesi daha faydalıdır.
● Kafein şikayetleri arttırır. Kafeini yüksek olan kahve, çay gibi içecekler yerine
yeşilçay tükeminin arttırılması metabolizmayı hızlandırmak için yararlı olacaktır.
Haşimato hastaları, kendilerini en iyi hissettireni bulana kadar, farklı beslenme tarzlarını denemeye açık olmalıdır. En iyi diyet listesi bireyin yaşı, kilosu, boyu ve alışkanlıklarına uyum sağlayan kişiye özel hazırlanan diyet listesidir. Haşimato hastaları doğru beslenme
programıyla tüm olumsuzluklara rağmen normal bir birey gibi zayıflayabilir, normal kilosuna ulaşabilir.
