Şizofren Erkek Belirtileri Nelerdir?

Şizofreninin erkeklerde çoğunlukla genç ergenlik veya erken yetişkinlik döneminde kendini göstermeye başladığı bilinmektedir; 15-25 yaş aralığı genellikle bu hastalığın belirtilerinin ortaya çıktığı dönem olarak kabul edilir. Yaygın olarak kişilik değişikliği gibi algılanan ilk belirtiler arasında yer alır; örneğin daha önce sosyal ve dışadönük olan bir erkek genç aniden içine kapanabilir ve arkadaşlarıyla olan bağlarını zayıflatabilir ya da okula veya iş hayatına karşı ilgisini kaybedebilir. Bu durum genellikle “ergenlik sıkıntısı” veya “kişisel bir evre” gibi etiketlerle adlandırılıp hafife alınabilir. Bu zaman dilimi özellikle şizofreninin sessizce ilerlediği ve dikkatle izlenmesinin gerektiği bir dönemdir.

Pozitif belirtilerin şizofreninin en belirgin ve göze çarpan semptomları olduğuna inanılmaktadır ve bu belirtilerin kişiyi gerçeklikten kopararak çevresinden uzaklaştırabileceği bilinmektedir. Erkeklerde pozitif belirtileri genellikle halüsinasyonlar ve sanrılar şeklinde görebiliriz. İşitsel halüsinasyonlar en yaygın görülen tip olup kişi olmayan sesler duyulabilir ve bu sesler tehdit edici olabilir ya da emirler verebilir. Görsel halüsinasyonlar daha nadirdir ancak bazı erkek hastaları çarpıtılmış objeler görebilme veya tamamen gerçek dışı görüntüler algılama durumuyla karşı karşıya kalabilir. Sanrılar insanın gerçeklikten uzak ancak sağlam bir şekilde inandığı düşüncelerdir diyebiliriz. Örneğin şizofren hastası bir erkek başka insanların kendisini takip ettiğine ya da zehirlemeye çalıştıklarına inanabilir veya televizyonla konuştuğuna inanabilir. Bunlar mantık dışı olabilir ancak bu kişi için son derece gerçektir. Bu durum kişinin agresifleşmesine veya kendini izole etmesine sebep olabilir. Ayrıca düşünce bozarlıkları ve anlam belirsiz konuşmalar da olumlu belirtilere dahildir. Konudan konuya atlama yapmak veya sorulara alakasız cevaplar vermek gibi davranışlar göze çarpabilir.

Negatif belirtiler şizofreninin daha az belirgin ancak yaşam kalitesini önemli ölçüde etkiyen yönleridir. Sıklıkla erkeklerde içine kapanma, hissizlik, motivasyon kaybı ve sosyal ilişkilere uzaklaşma gibi belirtiler ortaya çıkar. Eski neşeden uzaklaşan bir şizofren hasta artık keyif aldığı aktivitelere ilgi göstermez ve insanlarla ilişkiyi keser. Hissizlik ise onun çevredekilere karşı tepki vermemesi şeklinde kendini gösterir. Aile üyesinden veya arkadaşlarından heyecanlandırıcı veya üzen bir haber duyunca yüz ifadesinde herhangi bir değişiklik görmek mümkün olmayabilir. Bu durum ise sosyal ilişkilerin zayıflamasına yol açar. Kişisel bakımdaki bir eksiklikle ilişkilendirilen negatif belirtilerin yanı sıra erkek hastalar genellikle temizlikten giymeye kadar konularda dikkatli olmadıklarını gösterirler. Yani bu durum çevreden kopuklaşmasına ve toplum içinde yargılanmasına yol açabilir. Bu sebeple bu tarzdaki sessiz ve yavaş ilerleyen tekrarlanma belirtileri de olumlu işaretler kadar önemlidir.

Bilişsel belirtiler genellikle geride kalır ancak şizofreni hastalarının günlük yaşamlarını en çok etkileyen belirtiler arasında bulunur. Dikkat dağınıklığı ve odaklanma zorluğu gibi sorunlar genellikle erkeklerde daha sık görülürken, hafıza problemleri ve plan yapma becerisinde azalma da yaygın bir durumdur. Bu durumlar, bireyin akademik veya profesyonel hayatını idame ettirmeyi güç hale getirebilir. Bir görev üzerinde çalışırken hızla sıkılabilir, yapması gerekenleri unutabilir ya da basit kararlarda zorlanabilir. Eğitim çağındaki erkeklerde özellikle okul başarısında ani ve belirgin bir düşüş görülmektedir. Bireyler konuşma sırasında bazen konudan kopabilir ve bir düşünmeyerek başka bir konuya geçebilirler. Kişinin bu tavrı kavramanın zor olmasına ve iletişimde sorunlar yaşatmasına sebep olabilir. Bazı durumlarda bu davranışlar tembellik veya dikkatsizlik olarak yorumlanabilir. Fakat asıl sebep şizofren gibi önemli bir zihinsel bozukluğun varlığı olabilir.

Şizofreninin teşhisi sadece bir psikiyatrist tarafından konulabilir ve bu süreçte hastanın geçmişi, belirtilerin şiddeti ve süresinin yanı sıra yaşam kalitesine olan etkiler de detaylı bir şekilde değerlendirilmelidir. Sıklıkla DSM-5 gibi tanı kriterleri kullanılır ve belirtilerin en az altı ay boyunca devam etmesini gerektirir. Ayrıca başka psikiyatrik veya sinirsel hastalıkların ekarte edildiklerinden de emin olunur. Tanı sürecinde hastanın sosyal yaşamında olabilecek değişiklikler ve onların gözetimleri önemli veriler sağlayabilir. Bazı durumlarda beyin görüntüleme testleri veya sinir sistemi ile ilgili testler de tanının desteklenmesinde kullanılabilir.

Şizofreni tedavi edilebilen bir hastalıktır ve doğru yaklaşımla kişi yaşam kalitesini artırabilir. Tedavide ilk basamak antipsikotik ilaçlardır. Bu ilaçlar beyindeki dopamin düzeyini düzenleyerek halüsinasyon ve sanrı gibi pozitif belirtileri kontrol altına alır. Ancak tedavi yalnızca ilaçla sınırlı değildir. Psikoterapi, bireysel danışmanlık, aile terapisi, sosyal beceri eğitimi gibi destekleyici yöntemler de tedaviye dahil edilmelidir.

Erkek hastalarda tedaviye uyum bazen zor olabilir. Özellikle belirtileri reddeden, hastalığını kabul etmeyen bireylerde bu süreç daha da hassas ilerletilmelidir. Bu nedenle tedavi sürecinde sabır, anlayış ve destek çok önemlidir. Aile üyelerinin hastalık hakkında bilgi sahibi olması, hastaya empatiyle yaklaşması ve ilaç takibini birlikte yapması tedavi sürecini olumlu yönde etkiler

Toplumda şizofreninin yanlış anlaşıldığı ve ön yargılarla dolup taştığı bir gerçektir. Şizofrenilerin tehlikeli veya sürekli kriz içinde olduklarına dair yanlış inanışlar neden olur ki bu durum toplumdan izole olmalarına yol açar. Aslında şizofreninin tedavi edilebilen ve yönetilebilen bir hastalık olduğunu unutmamak gerekir. Doğru ilaçlarla desteklenip ve sosyal yardım alarak şizofreniler iş hayatında başarılı olabilirler ve sosyal ilişkilere devam edebilirler. Bu sebeple toplumun şizofreniyi daha iyi anlaması ve damgalayıcı ifadelerden kaçınması büyük önem taşır. Şizofreninin belirtileri genellikle sessizce başlar ve zamanla şiddetlenebilirler. Bu yüzden özellikle genç yaşta görülen davranışsal ve zihinsel değişiklikleri dikkatlice izlemek önemlidir. Halüsinasyonlarla birlikte sanrılar oluşabilir; içine kapanık hale gelme, duygusal donuklaşma ve motivasyon kaybı gibi belirtileri görmemek gerekir. Erken teşhis konan kişilerin tedavi sürecinde daha başarılı oldukları göze çarpıyor; bu sayede sosyal hayata daha hızlı uyum sağlanabiliyor. Eğer yakınınızdaki kişide bu tür belirtileri fark ediyorsanız, hiç vakit kaybetmeden uzmandan yardım almanız önemli. Unutmayın ki ruh sağlığı da fiziksel sağlık kadar değerlidir; Erken müdahale hayat kurtarır.