İş yerinde mobbinge uğruyor musunuz? Bu yazı, psikolojik tacizi anlamanızı ve güçlü kalıp başa çıkmanızı sağlayacak rehber niteliğinde. Mobbing deneyimi hakkında bilgi edinerek duygularınıza tercüman olun.
Psikolog Özge Güçlüİş yerinde karşılaşılan mobbing durumu genellikle açıkça görülmeyebilir ancak derinden etki bırakan bir durumdur. Her gün iş yerine gitmekten rahatsızlık duyduğumuz o huzursuzluk hissiyatıyla birlikte yaşanan durumlar arasında küçük düşürücü toplantılar ve yok sayıldığımız e-postalar yer alabilir... Bu sadece kişisel algılarımız değil; sistematik bir psikolojik taciz sürecinin parçaları olabilir. Mobbing deneyiminin adını koymakta zorlandığı halde çoğumuzun yaşadığı bir süreçtir. Bu yazıdaki amacımız hem duygularınıza tercüman olmak hem de mobbing karşısında güçlenmenize yardımcı olacak bir rehber sunmak.
İş yerinde zorbalığa maruz kaldığımı ifade etmek yaşananları kabullenmenin ilk ve en zor adımı olarak görülür genellikle zorba davranışlar sessizce ilerler ilk başta sadece stresli bir dönemi gibi gösterir ancak zamanla kişinin kendine olan inancını zedeleyici bir hale dönüşebilir Eğer kendinize şunları soruyorsanız belki de zorbalıkla karşı karşıyasınızdır.
Sürekli hatalarınız ön plana mı çıkarılıyor? Yaptığınız işler değersizleştiriliyor mu? İş arkadaşlarınızdan dışlanıyor musunuz? Üstünüz ya da bir ekip arkadaşınız sürekli sizi aşağılıyor mu? Bu soruların cevapları, yaşadığınız durumun psikolojik bir baskı olduğunu gösterebilir.
Mobbing terimi iş yerinde bir kişinin sürekli olarak küçültülmesini sistematik olarak ifade ederken başka kelimelerle yeniden ifade etmemiz gerekiyor ve bu durumda da maruz kalan kişinin özsagıyasının incindiğini hissettirme anlamı taşır.Mobbing en yaygin olanları ise sosyal dışlama,sözlü taciz,iş yükü manipulasyonları,bilgi akışının engellenmesiveyi de gözkorkutucuların arasında yer alır.
Sosyal dışlama; kişinin toplantılara katılmaması ya da sohbetlerde dışlanması gibi durumları kapsar. Sözlü taciz ya da alay edilme gibi rahatsız edici davranışlar sergilenir. İş yükü manipülasyonu ise kişiye zorlayıcı görevler verilerek baskı kurulması veya görevlerinden alınarak etkisiz hale getirilmesidir. Bilgi akışının engellenmesinde ise kişiye gereken bilgilerin kasten sunulmayarak işini yapmasının engellenmesidir. Gözdağı verme ise sürekli işten çıkarma tehdidi veya açıkça uygulanan mobbing ile kişi üzerinde baskı kurulmasıdır.
Mobbingin en yıkıcı etkisi kişinin zihinsel sağlığını büyük ölçüde etmesidir. Zaman ilerledikçe endişe ve depresyon belirtileri ortaya çıkabilir. Tükenmişlik sendromu bireyi tamamen yorarak yaşam kalitesini düşürebilir. Bu süreçte özgüven kaybı yaşanabilir ve kişi kendi yeteneklerini sorgulamaya başlayabilir. Bu durum iş performansında düşüşle birlikte sosyal hayattan uzaklaşma ve içine kapanma gibi davranış değişiklikleriyle kendini gösterebilir.
Mobbing sadece duygusal değil, aynı zamanda fiziksel etkiler de yaratabilir. Kendinizi tanımakta zorlandığınız, ruhsal olarak tükenmiş hissettiğiniz zamanlar artıyorsa bu ciddi bir uyarıdır. Dikkat etmeniz gereken bazı işaretler:
Mobbing sürecinde en önemli adım farkındalık yaratmak ve yaşanan durumun sorun olduğunu kabul etmektedir. Bu bilinçten sonra nasıl baş edileceğine dair çözüm yolları devreye girer. İlk önce kendinizi suçlamamalı ve mobbingin sizin hatanız olmadığını kabul etmelisiniz. Yaşadığınız olayları yazılı hale getirerek durumu netleştirin ve kanıtları toplayın. Ayrıca iş arkadaşlarınıza güvenerek konuyu paylaşarak destek arayabilirsiniz. Eğer gerekiyorsa profesyonel yardım alarak psikolog veya iş hukuku uzmanından destek alabilirsiniz. Son olarak sınırları belirleyerek saygısız davranışları açıkça reddedin ve duygularınıza ses vermekten çekinmeyin.
Türkiye’de iş yerinde mobbing yasal olarak suçtur. İş Kanunu ve Borçlar Kanunu’nda çalışanların kişilik haklarını koruyan düzenlemeler mevcuttur. Haklarınızı kullanmak için:
Mobbing sonrası iyileşme bir süreçtir ve bu süreçte kendinize şefkat göstermek çok önemlidir. Kendinizi suçlamadan, yaşadığınız deneyimleri kabul ederek iyileşmeye odaklanmalısınız. Ayrıca, terapi desteği almak, yaşadığınız travmanın etkilerini atlatmanıza yardımcı olabilir. Farklı ilgi alanlarına yönelmek, sizi yeniden motive edebilir ve özgüveninizi kazandırabilir. Kendinize zaman tanımak, bu sürecin doğal bir parçasıdır; acele etmeyin ve iyileşmenin zaman alabileceğini kabul edin. Eğer gerekliyse, sağlıklı bir başlangıç yapmak için iş değişikliği yapmayı da düşünebilirsiniz.
Yayınlanma Tarihi : 18.03.2025
